Avrupa Birliği (AB), son yıllarda yaşanan sağlık krizleri ve tedarik zinciri kesintileri nedeniyle stratejik ilaç stoklarını güçlendirme çalışmalarını hızlandırıyor. Ancak, bu girişim bazı üye ülkelerin ulusal güvenlik ve sağlık politikalarıyla çeliştiği için çeşitli engellerle karşılaşıyor.
AB Neden İlaç Stoklarını Güçlendirmek İstiyor?
COVID-19 pandemisi sırasında AB ülkeleri, tıbbi malzeme ve ilaç temininde ciddi sıkıntılar yaşadı. Özellikle antibiyotikler, ağrı kesiciler ve temel aşılar gibi kritik ürünlerde tedarik sorunları oluştu. Bunun yanı sıra, jeopolitik gerginlikler ve Çin ile Hindistan gibi büyük ilaç üreticilerine bağımlılık da AB’yi yerel üretim ve stok yönetimi konusunda harekete geçirdi.
Avrupa Komisyonu, acil durumlarda ilaç sıkıntısını önlemek için merkezi bir stok sistemi oluşturmayı ve tedarik zincirlerini güçlendirmeyi planlıyor. Ancak bu plan, bazı üye devletlerin ulusal egemenlik ve güvenlik kaygıları nedeniyle zorluklarla karşılaşıyor.
Ulusal Güvenlik Kaygıları ve Ülkelerin Direnci
Bazı AB ülkeleri, ilaç stoklarının AB tarafından merkezi olarak yönetilmesine karşı çıkıyor. Bunun temel nedenleri şunlar:
Ulusal sağlık politikalarına müdahale endişesi: Ülkeler, ilaç stoklarının yerel yönetimler tarafından kontrol edilmesi gerektiğini savunuyor. Merkezi bir AB stok sisteminin ulusal sağlık sistemlerini zayıflatabileceği düşünülüyor.
Ticari ve ekonomik kaygılar: Bazı ilaç üreticileri, stok sisteminin yerel üreticilere zarar verebileceğini öne sürerek, AB çapında ortak bir sistemin rekabeti azaltabileceğini belirtiyor.
Lojistik ve dağıtım sorunları: İlaçların tüm AB ülkelerinde eşit şekilde dağıtılması için güçlü bir lojistik altyapı gerekiyor. Ancak bazı ülkeler, bu sistemin kendi iç pazarlarına zarar verebileceğini düşünüyor.
Alternatif Çözümler ve AB’nin Planları
AB yetkilileri, üye ülkelerin kaygılarını gidermek için çeşitli alternatifler üzerinde çalışıyor. Bunlar arasında:
Ulusal ve merkezi sistemin birleştirilmesi: Her ülkenin kendi ilaç stoklarını yönetmeye devam etmesi, ancak belirli bir kısmının AB’nin ortak stok sistemine entegre edilmesi.
Yerel üretimi teşvik etme: Avrupa’da ilaç üretimini artırarak, Çin ve Hindistan gibi ülkelere olan bağımlılığı azaltma.
Tedarik zinciri çeşitlendirme: İlaç üretiminde farklı ülkelerle ortaklık kurarak arz güvenliğini sağlama.
